Here’s something for the weekend #56

In De Bonobo en de tien geboden vertelt Frans de Waal een ontroerend verhaal over de chimpansees in Burger’s Zoo, waar De Waal al in zijn studententijd veel kwam. In 1983 werden de apen gefilmd door de grote meester Bert Haanstra, wat resulteerde in de film Chimps onder elkaar. De cineast was zo verstandig om zich bij te laten staan door etholoog (gedragsdeskundige) Otto Adang. Zo ontging de filmer niks van alle politieke spelletjes, van de strijd om de macht, van plagen en weer goed maken.
De film werd een internationaal succes, zowel in de wetenschappelijke wereld als daarbuiten, hij werd in veel landen ook op tv uitgezonden. Maar Haanstra wilde een nóg breder publiek: wat zou er gebeuren als je de film liet zien aan de chimps die er de hoofdrollen in spelen? In 1985 draaide de film eenmalig in de Arnhemse dierentuin, zonder geluid. De situatie in de kolonie was behoorlijk veranderd in de periode nadat de opnames gemaakt waren. Leider Nikkie was inmiddels overleden en over de opvolging werd gesteggeld tussen Dandy en Yeroen.
Al bij de eerste beelden werden de chimps stil, sommigen vertoonden opgewonden gedrag, met de haren overeind. Maar toen Nikkie in beeld kwam gebeurde er iets heel bijzonders: Dandy zocht Yeroen op, omarmde hem en ging bij hem op schoot zitten. Misschien niet heel wetenschappelijk van mij maar dat mag je best lief vinden. (Een woord dat De Waal niet gebruikt). Wat voor onderzoekers veel belangrijker is: chimps herkennen elkaar na een jaar nog én trekken daar hun conclusies uit voor de machtsverhoudingen.